Legaltech Alanına Kısa Bir Bakış

 

İnsanlık tarihi kadar eski olan hukuk meslekleri de Web 4.0 teknolojisinin getirdiği yenilikler nedeniyle bu yeni sürece adapte olmaya çalışıyor. Pek çok spekülatif bilgi ve haberin yanı sıra yıllardır avukatlık mesleğini icra eden kişiler de yapay zekanın ve yeni nesil kırılım teknolojilerinin bu mesleği insanların elinden alıp alamayacağını konuşuyor. Tam da bu noktada hem tüketicinin hem de hukuki hizmet sağlayıcıların sorunlarını çözerek bu alandaki otomatize edilebilir etkinlikleri kolaylaştırmayı hedefleyen legaltech girişimleri karşımıza çıkıyor.

I. Legaltech Nedir?

İlk kez 2008 yılında Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri’nde “legaltech” ismiyle anılmaya başlayan ve Türkçeleştirilmiş hali “hukuk teknolojileri” olan olgu, aslında 2000’li yılların başından beri gelişimini sürdürüyor. Bob Goodman ve Josh Harder tarafından yazılan 2015 tarihli bir yazıda¹, “…hukuk hizmetleri sağlamak ve hukuk endüstrisini desteklemek adına teknoloji ve yazılımın bir arada kullanımını ifade eder. Legaltech şirketleri genellikle geleneksel olan muhafazakâr yasal piyasayı bozmak amacıyla kurulan girişimlerdir.” Denilerek bir nevi bu alanın çerçevesi çiziliyor.

Legaltech girişimleri karmaşıklaşan ve otomatize edilebilir hukuki hizmet sunumunu iyileştirerek inovatif ürün ve hizmetler sunan organizasyonlardır. Dolayısıyla legaltech alanında yapılan çalışmalar bir hukuk bürosu/firması tarafından sağlanabileceği gibi hukuk dışı bir aktör tarafından da ortaya koyulabilmektedir. Legaltech teknolojisi rutin görevlerin otomasyonu ile avukatlara zaman kazandırarak müvekkiller için hizmetin maliyetini azaltabilir; avukatlar ile müvekkiller arasındaki iletişimi iyileştirerek hizmetlerin erişilebilirliğini önemli ölçüde artırabilir ve temel hukuki soruları yanıtlayan chatbotlar sayesinde müvekkillere daha iyi hizmet sunabilirler. Gerek hizmet sağlayıcılarına gerek doğrudan tüketicilere sunduğu imkanlar ile hukuk sektörünün parlayan yıldızı haline gelen Legaltech girişimleri hukuk marketinde yükselmeye devam etmektedirler.

II. Legaltech Alanındaki Pazar Payı

Hukuk piyasası ekosistemde yer alan pek çok kimse tarafından geleneksel olarak nitelendirilmektedir. Bu nedenle geleneksel bir pazarın büyüme oranı genelde sabittir. Lakin bu geleneksel pazarın içerisinde yer alan aktörlere farklı bakış açıları sağlayan ve yeni nesil çözümlerin geçerliliği hususunda soru işaretlerini ortadan kaldıran legaltech ise, büyük bir büyüme potansiyeline sahiptir.

Mevcut Pazar büyümeye devam ettiği ve bu alan yeni yeni yükselmeye başladığı için yeterli veriye sahip olmamakla birlikte AngelList tarafından sunulan girişim listelerinde akademisyenler kuvvetli tahminlerde bulunmaktadırlar. 2009 yılında bu listede yer alan firma sayısı 15 iken, 2015 yılında yayımlanan listeye göre 700’ün üzerinde girişimin pazarda aktif olarak çalıştığı görülüyor. 2020 yılının sonunda ise dünya çapında 1400 legaltech girişimi hukuki sorunlara çözüm bulmak amacıyla adlarını listeye yazdırıyor.

2018 yılının ilk çeyreğinin akabinde yatırımcıların da dikkatini çeken ekosistemde 1 milyar dolara ulaşan yatırım rekoru kırılarak %713 büyüme oranı gösteriyor. Akabinde Bloomberg Law tarafından yapılan araştırmada hukuk teknolojilerine 2019 yılında toplam 1229 milyar dolar yatırım yapılıyor. Girişimlerin geleneksel bir sektördeki sorunlara yaratıcı çözümler getiriyor olması kadar yatırımcıların hızlı geri dönüş almaları da bu endüstriye olan ilgiyi arttıran sebepler arasında gösteriliyor.

Sektörde genel olarak süreç ve sözleşme otomasyon sistemlerinin ivmelendiğini gördüğümüz 2020 yılının sonrasında büyük bir gelişim kaydeden yapay zekâ çözümleri sıralamayı bir hayli değiştiriyor. Amerika Barolar Birliği tarafından yayımlanan Legal Tech 2019 Raporu’na göre, hukuk teknolojisi alanında çalışan pek çok firma veri ihlali yaşamıştı. Oranın hızla yükselmesi ile birlikte legaltech firmaları, tüm dünyada popülerliğini arttıran veri koruma hukuku alanında da çalışmaya başladılar. Böylece aynı yıl tanıştığımız COVID-19 pandemisine yenik düşmeyen nadir ekosistemler arasına adını yazdıran legaltech, 2015’den yana kaydettiği büyüme eğrisini koruyarak pazarın ne kadar büyük bir getiri sağladığını herkese kanıtlamış oldu.

III. Legaltech Firmaları Neler Yapar?

Legaltech firmaları daha önce de bahsettiğimiz üzere pek çok farklı teknolojiyi kullanarak faaliyet gösterebilirler. Yapay zekâ, süreç otomasyonu, sürdürülebilirlik ve ESG gibi yeni yükselen trendler bu alanın başlıca çalışma merkezlerini oluşturmaktadır.

Bir legaltech firması müşterilerine genellik şu gibi çözümler sunmaktadır:

• Yasal Uygulama Yönetimleri: Hukukun teknoloji ile birleştiği ilk basamak çok fazla kağıt israfına neden olan belgeleme süreçlerinin bir yazılım tarafından depolanmasını kolaylaştırmaktır. Yapılan bir araştırmaya göre Amerika Birleşik Devletleri’nde hukuk bürolarının bir yıl boyunca kullandıkları kağıt miktarı Amerikan Yüksek Mahkemesi’ni 66 kez çevreleyecek şekildedir. Yasal yönetimler sayesinde belge depolama, zaman planlama ve ofis araçlarınızı tek bir yerden kontrol ederek süreci kolaylaştırmak mümkündür. Bu ve benzeri uygulamalar kapsamında çoğunlukla faturalama ve muhasebe sistemleri entegrasyonu da bulunmaktadır.
• Belge İnceleme Otomasyonları: Avukatlık mesleğinin pek çok sürecinden biri olan belge inceleme ile “birleşme ve devralmalar” prosedürleri manuel bir biçimde gerçekleştirildiğinde çok uzun vakitleri kapsayabilmektedir. Belge inceleme otomasyonları genellikle yapay zeka desteği ile birleşme ve devralma süreçlerini kolaylaştırarak manuel işlemleri hızlı yapmayı sağlamaktadır.
• Çevrimiçi Avukat Arama: Bu çözüm genelde B2C (Business to consumer) olarak çalışan legaltech firmalarının bünyesinde bulunmaktadır. Alanında yetkin avukatları zaman kaybetmeden ve istekleriniz ile bağdaşacak şekilde bulmanı sağlamaktadır.
• Karar Arama Motorları: Küçük, orta ve büyük ölçekli hukuk büroları ile hukuk firmalarının dava vb. iş süreçlerinde emsal karar aramaları yapmaları gerekebilmektedir. Bu aramalara kelime, cümle, tarih ve dahi değişik parametreler sayesinde filtreleyerek kolayca ulaşmalarını sağlayan çözümler karar arama motorları tarafından sunulmaktadır.
• Veri Güvenliği: Son yıllarda hızla artan kişisel verileri koruma hukuku alanında dijital güvenlik problemlerini çözerek mevzuatlara uyumluluğun sağlanmasını amaçlayan yazılımlar üretilmeye başlanmıştır. Regtech alanı ile de yakından ilgili olan bu çalışmalar yasal teknoloji girişimlerinin iş akışını kolaylaştırarak müşterilerine yeni çözümler sunmalarına olanak sağlamaktadırlar.

Livanur Sefer

(1) Four Areas of Legal Ripe for Disruption by Smart Startups, https://www.lawtechnologytoday.org/2014/12/smart-startups/