Legaltech Alanına Kısa Bir Bakış
İnsanlık tarihi kadar eski olan hukuk meslekleri de Web 4.0 teknolojisinin getirdiği yenilikler nedeniyle bu yeni sürece adapte olmaya çalışıyor. Pek çok spekülatif bilgi ve haberin yanı sıra yıllardır avukatlık mesleğini icra eden kişiler de yapay zekanın ve yeni nesil kırılım teknolojilerinin bu mesleği insanların elinden alıp alamayacağını konuşuyor. Tam da bu noktada hem tüketicinin hem de hukuki hizmet sağlayıcıların sorunlarını çözerek bu alandaki otomatize edilebilir etkinlikleri kolaylaştırmayı hedefleyen legaltech girişimleri karşımıza çıkıyor.
I. Legaltech Nedir?
İlk kez 2008 yılında Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri’nde “legaltech” ismiyle anılmaya başlayan ve Türkçeleştirilmiş hali “hukuk teknolojileri” olan olgu, aslında 2000’li yılların başından beri gelişimini sürdürüyor. Bob Goodman ve Josh Harder tarafından yazılan 2015 tarihli bir yazıda1, “…hukuk hizmetleri sağlamak ve hukuk endüstrisini desteklemek adına teknoloji ve yazılımın bir arada kullanımını ifade eder. Legaltech şirketleri genellikle geleneksel olan muhafazakâr yasal piyasayı bozmak amacıyla kurulan girişimlerdir.” Denilerek bir nevi bu alanın çerçevesi çiziliyor.
Legaltech girişimleri karmaşıklaşan ve otomatize edilebilir hukuki hizmet sunumunu iyileştirerek inovatif ürün ve hizmetler sunan organizasyonlardır. Dolayısıyla legaltech alanında yapılan çalışmalar bir hukuk bürosu/firması tarafından sağlanabileceği gibi hukuk dışı bir aktör tarafından da ortaya koyulabilmektedir. Legaltech teknolojisi rutin görevlerin otomasyonu ile avukatlara zaman kazandırarak müvekkiller için hizmetin maliyetini azaltabilir; avukatlar ile müvekkiller arasındaki iletişimi iyileştirerek hizmetlerin erişilebilirliğini önemli ölçüde artırabilir ve temel hukuki soruları yanıtlayan chatbotlar sayesinde müvekkillere daha iyi hizmet sunabilirler. Gerek hizmet sağlayıcılarına gerek doğrudan tüketicilere sunduğu imkanlar ile hukuk sektörünün parlayan yıldızı haline gelen Legaltech girişimleri hukuk marketinde yükselmeye devam etmektedirler.
II. Legaltech Alanındaki Pazar Payı
Hukuk piyasası ekosistemde yer alan pek çok kimse tarafından geleneksel olarak nitelendirilmektedir. Bu nedenle geleneksel bir pazarın büyüme oranı genelde sabittir. Lakin bu geleneksel pazarın içerisinde yer alan aktörlere farklı bakış açıları sağlayan ve yeni nesil çözümlerin geçerliliği hususunda soru işaretlerini ortadan kaldıran legaltech ise, büyük bir büyüme potansiyeline sahiptir.
Mevcut Pazar büyümeye devam ettiği ve bu alan yeni yeni yükselmeye başladığı için yeterli veriye sahip olmamakla birlikte AngelList tarafından sunulan girişim listelerinde akademisyenler kuvvetli tahminlerde bulunmaktadırlar. 2009 yılında bu listede yer alan firma sayısı 15 iken, 2015 yılında yayımlanan listeye göre 700’ün üzerinde girişimin pazarda aktif olarak çalıştığı görülüyor. 2020 yılının sonunda ise dünya çapında 1400 legaltech girişimi hukuki sorunlara çözüm bulmak amacıyla adlarını listeye yazdırıyor.
2018 yılının ilk çeyreğinin akabinde yatırımcıların da dikkatini çeken ekosistemde 1 milyar dolara ulaşan yatırım rekoru kırılarak %713 büyüme oranı gösteriyor. Akabinde Bloomberg Law tarafından yapılan araştırmada hukuk teknolojilerine 2019 yılında toplam 1229 milyar dolar yatırım yapılıyor. Girişimlerin geleneksel bir sektördeki sorunlara yaratıcı çözümler getiriyor olması kadar yatırımcıların hızlı geri dönüş almaları da bu endüstriye olan ilgiyi arttıran sebepler arasında gösteriliyor.
Sektörde genel olarak süreç ve sözleşme otomasyon sistemlerinin ivmelendiğini gördüğümüz 2020 yılının sonrasında büyük bir gelişim kaydeden yapay zekâ çözümleri sıralamayı bir hayli değiştiriyor. Amerika Barolar Birliği tarafından yayımlanan Legal Tech 2019 Raporu’na göre, hukuk teknolojisi alanında çalışan pek çok firma veri ihlali yaşamıştı. Oranın hızla yükselmesi ile birlikte legaltech firmaları, tüm dünyada popülerliğini arttıran veri koruma hukuku alanında da çalışmaya başladılar. Böylece aynı yıl tanıştığımız COVID-19 pandemisine yenik düşmeyen nadir ekosistemler arasına adını yazdıran legaltech, 2015’den yana kaydettiği büyüme eğrisini koruyarak pazarın ne kadar büyük bir getiri sağladığını herkese kanıtlamış oldu.
III. Legaltech Firmaları Neler Yapar?
Legaltech firmaları daha önce de bahsettiğimiz üzere pek çok farklı teknolojiyi kullanarak faaliyet gösterebilirler. Yapay zekâ, süreç otomasyonu, sürdürülebilirlik ve ESG gibi yeni yükselen trendler bu alanın başlıca çalışma merkezlerini oluşturmaktadır.
Bir legaltech firması müşterilerine genellik şu gibi çözümler sunmaktadır:
Livanur Sefer
(1) Four Areas of Legal Ripe for Disruption by Smart Startups, https://www.lawtechnologytoday.org/2014/12/smart-startups/